1909 сыллаахха Бүлүү уокуругун Салаҥ нэһилиэгигэр улуус үрдүкү начальнай оскуолатыгар кинилэр нэһилиэктэриттэн биир уол оҕону хааһына суотугар, мөссүйүөҥҥэ олорон үөрэттэрэ ыыталларын быһаарыахтаахтар. Оннук дьолго быстар дьадаҥы Токуйах Никииппэр уолун Уоһугу ыытарга быһаараллар. Үөрэҕи ылынымтыа уол 1915 сыллаахха училищены ситиһиилээхтик бүтэрбитигэр Алексей аҕабыт кинини духовнай семинарияҕа үөрэххэ ыытар баҕалааҕын уол сэҥээрбэт. Бу кэмҥэ Разбогатеев атыыһыт, кини икки уолаттара эмиэ бу училищены бүтэрдилэр эрээри, ити саха уолун курдук дьоҕурдара суоҕун өйдөөн баран, ити уол өйүн туһанар санааланар. Ол курдук “Атыылаһыы” докумуона оҥоһуллан, 1 гильдиялаах Н.А. Разбогатеев атыыһыт Никифор Токуевка, кини уолун биэрбитин иһин 5 ынаҕы, үс аты биэрэр уонна бэйэтин баҕатынан 5 сыл устата табаҕынан, чэйинэн уонна табаарынан хааччыйар диэн докумуоннаһан уолларын илдьэ барар. Салгыы үөрэниэн олус баҕарар оҕо, бу баай киһи кинини бэйэтин уолаттарын кытта Якутскайга үөрэттэрэ ыытыах буоларыттан үөрэр. Өссө, онно баар элбэх үөрэх кыһаларыттан ханныгы таларын бэйэтэ быһаарыахтаах. Ол кэнниттэн кинини Москватааҕы коммерческай институкка ыытан, хайаан да коммерсант оҥостор санаалаах эбит.
Уоһук учительскай семинарияны талан ситиһиилээхтик үөрэнэн барар. Кини манна “Литературнай куруһуокка” сылдьан элбэҕи билэр. Россия билиҥҥи балаһыанньатын туһунан элбэҕи сэһэргэһэллэр. Ол быыһыгар, быйыл манна соҕурууттан табаар кэлбэтин сабаҕалаан, Манньыаттаах атыыһыт уола Никифоров атыыһыт хайа-сахха Кытайга баран кэлбитин эмиэ ахтан аһараллар. Сотору сыыльнай большевик Губельман быһаччы салайыытынан түмсүүлэрэ “Эдэр социал - демократ” диэн нэдиэлэҕэ иккитэ мустан революционнай ис хоһоонноох литератураны ааҕар уонна ырытар буолаллар. Манна Уоһук Россияҕа киһини атыылааһын 1861 сыллаахтан тохтотуллубутун, онтон да атын кэрэхсэбиллээх чахчылары билэр. Уоһук ордук революция диэн баайдар батталларыттан босхолонор идея буоларын сэҥээрэр, уонна кистэлэҥ үлэ ньымаларын билсибитэ сонурҕаппыта. Ити курдук, кини үөрэнэрин таһынан доҕотторун кытта бииргэ алтыһарыттан кынаттанан күөгэйэр күннэрэ ааһан испиттэрэ. Россияҕа революция буолбутун туһунан бастаан Емельян Ярославскай истэн баран, оҕолору бу дьалхааннаах кэмҥэ политиканан үлүһүйэллэрин, атын партиялар элбэхтэриттэн санаалара арахсыаҕын өйдөтөр. Саха сиригэр Временнай Правительство комиссарынан Г. И. Петровскай анаммыта. Сотору буолаат эмиэ Бүлүү уокуругуттан төрүттээх доҕотторун М. Ксенофонтовы уонна С. Гоголевы кытта И. Токуев Бүлүү уокуругугар революционнай бэрээдэги олохтуур сорудахтанан барар. Бүлүү куоратыгар тиийээт, учууталын П. Х. Староватовы булар. Онтон дьадаҥылары ыҥыран мунньахтаан бэрт судургутук Временнай Правительство Бүлүүтээҕи уокуругун комиссарынан луохтур А. Г. Потаповы талан тахсан истэҕинэ, кинини А. Разбогатеев атыыһыт кэтэһэн турара. Өр сылдьыбатах төрөөбүт сиригэр Салбаҥҥа баран иһэн дьаамсыктан истибитэ, кини аҕата, Разбогатеев атыыһыттыын куомуннаһан байбытын, Улахан Сыһыыга олохсуйан, Дьуона кинээстээҕэр баттыгастаах киһи буолан олорорун истэн, кинини атыылаан байбыттарыттан кэлэйэр. Уобалас Комиссарын соругун толорон, Якутскайга төннөн былаас хайдыһыыта бара турарын баттаһар. Ол курдук, Временнай правительство Учредительнай мунньахха норуоту киллэрэргэ туруорсара, онтон большевиктар, былаас бары араҥатыгар Советтары бөҕөргөтүүнү уонна революционнай үлэни ыытары модьуйаллара. Дойду киинин диэкки тыҥааһыннаах балаһыанньа үөскээбитинэн, маннааҕы большевиктар ыам ыйын бүтүүтэ дойдуларыгар төннүбүттэрэ. Ити кэмҥэ Е. Яросласкай үөрэнээччилэрэ партия чилиэннэрэ буолбуттара.
Былаас былдьаһыыта Петроградка Социалистическай революция кыайыытынан түмүктэммитигэр, Якутскайга областной Комиссариат революция кыайыытын билиммэтин биллэрэн, утарыта туруу тыҥаан испитэ. Араас партиялар мунньахтарын уонна уопсайынан уҥа – хаҥас хамсааһын аймалҕаныгар саҥа 1918 сыл үүммүтэ. Забастовкалар, рабочайдар модьуйсуулара күүһүрэн барбытыгар куорат милициятын начальнига Бондалетов көҕүлээһининэн, большевиктар прокламацияларын уонна забастовкалары уодьуганныырга олоҕуран, большевиктары тутан хаайталаабыттара. Саҥаттан – саҥа хаһыаттар тахсаллара, ону кытта норуот көҥүл түмсүүлэрэ элбээн барбыттара. От ыйын 1 күнүгэр Бодойботтон А. Рыдзинскай салалталаах революцияны көмүскүү Кыһыл гвардия этэрээтэ борохуотунан кэлэн Якутскайга Советскай былаас олохтоммута.
Сотору буолаат, Платон Слепцов Уоһук Токуевы ыҥыран ылан, кини Бүлүү уокуругугар Советскай былааһы олохтуур представителинэн анаммытын иһитиннэрэр. Уоһук, онно тиийэн, Бүлүү уокуругун ревкомун председателинэн саҥа үлэлээн иһэн, Разбогатеевтыын кыһыл көмүс конфискациятыттан атааннаһыы тахсыбытын кэнниттэн, эдэр большевик атыыһыт угаайытыгар киирэн биэрэн, олохтон туораары сытан бүтэһик тыллара “...хараҥаттан саҥа сырдыкка тахсан иһэн..., доҕотторбун кытта...” диэбитин, манна аймана сылдьар ийэлээх аҕата истэллэр.

Кинигэ ис хоһоонун кэпсээтэ Альбина Иванова